متن سخنرانی اوباما در مورد توافق هسته ای
سه شنبه, ۲۳ تیر ۱۳۹۴، ۰۶:۴۶ ب.ظ
پس از ۲ سال مذاکره، آمریکا به همراه شرکایمان به چیزی رسیدیم که دهه‌ها دشمنی بدان نرسیده بود: یک توافق جامع بلندمدت با ایران که مانع این کشور در دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌شود.
این توافق نشان می‌دهد که دیپلماسی آمریکا می‌تواند تغییر واقعی و معنادار ایجاد کند، تغییری که کشور ما و جهان را امن‌تر می‌کند. این توافق همچنین با سنت رهبری آمریکا هم همسو است. اکنون بیش از ۵۰ سال از زمانی که رئیس‌جمهور کندی در نزد مردم آمریکا گفته بود "بیایید هرگز از روی ترس مذاکره نکنید اما هرگز از مذاکره ترس نداشته باشید"، می‌گذرد. او درباره نیاز به صحبت کردن بین آمریکا و اتحاد شوروی حرف می‌زد؛ صحبتهایی که به تلاشها برای محدود کردن گسترش سلاحهای هسته‌ای منجر شد.
در آن روزها خطر جنگ هسته‌ای بین دو ابرقدرت بود. در عصر ما خطر آن است که سلاحهای هسته‌ای به کشورهای بیشتری به ویژه در خاورمیانه که بی ثبات ترین منطقه جهان ما است، گسترش یابد. امروز به خاطر آنکه آمریکا از یک موضع قدرت و اصولی مذاکره کرده،ما گسترش سلاحهای هسته‌ای را در این منطقه متوقف کرده‌ایم. به خاطر این توافق، جامعه بین‌المللی قادر خواهد بود تا درباره اینکه جمهوری اسلامی ایران بمب هسته‌ای نسازد، راستی آزمایی کند.
این توافق همه خطوط کلی که ما در فصل بهار به چارچوب آن رسیدیم را رعایت می‌کند. همه مسیرها به سلاح هسته‌ای مسدود شده و رژیم بازرسی و شفاف سازی ضروری برای راستی آزمایی برای این هدف برقرار خواهد بود. به خاطر این توافق ایران اورانیوم با غلظت بالا و پلوتونیوم در حد سلاح هسته‌ای تولید نخواهد کرد.
به خاطر این توافق، ایران دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده خود را حذف خواهد کرد؛ماشینهایی که برای تولید اورانیوم با غلظت بالا برای بمب ضروری است و انبار کردن آنها تحت نظارت همیشگی بین المللی قرار می‌گیرد. ایران طی یک دهه آینده از سانتریفیوژهای پیشرفته خود برای تولید اورانیوم غنی شده استفاده نخواهد کرد. ایران همچنین از ۹۸ درصد از زرادخانه اورانیوم غنی شده خلاص خواهد شد(کاهش خواهد داد).
ایران اکنون ذخایری دارد که می‌تواند تا ۱۰ بمب هسته‌ای بسازد. به خاطر این توافق ذخایر به حدی کاهش خواهد یافت که تنها برای تولید بخشی از یک بمب کافی است. محدودیت ذخایر برای ۱۵ سال ادامه خواهد داشت.
به خاطر این توافق ایران هسته رآکتورش در اراک را تعدیل خواهد کرد تا پلوتونیوم در حد سلاح هسته‌ای تولید نکند و ایران پذیرفته تا سوخت مصرف شده رآکتور را به خارج از کشور بفرستد. برای حداقل ۱۵ سال آینده ایران هیچ رآکتور آب سنگین جدیدی نخواهد ساخت.
به خاطر این توافق برای اولین بار در موضعی خواهیم بود تا همه این تعهدات را راستی آزمایی کنیم. این یعنی که این توافق بر اساس اعتماد نیست بلکه مبتنی بر راستی آزمایی است. بازرسان دسترسی ۲۴ ساعته در طول هفت روز هفته به تاسیسات هسته‌ای ایران دسترسی خواهند داشت. بازرسان به همه زنجیره تامین هسته‌ای ایران، معادن اورانیوم و کارخانه های تولید، تاسیسات فراوری و ماشین الات تولید سانتریفیوژ و تاسیسات ذخیره‌سازی دسترسی خواهند داشت.
این مساله تضمین خواهد داد که ایران قادر به انتقال و منحرف کردن مواد از تاسیسات شناخته شده به تاسیسات مخفیانه و محرمانه خواهد بود. برخی از این تدابیر شفافیت سازی برای ۲۵ سال برقرار خواهد ماند.
به خاطر این توافق بازرسان همچنین قادر به دسترسی به هر مکان مشکوک خواهند داشت. اگر بخواهم ساده بگویم یعنی سازمان مسئول بازرسیها یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر جا که ضروری باشد، دسترسی خواهد داشت. این ترتیباب دائمی است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به توافقی رسید تا به آن دسترسی مورد نیاز برای کامل کردن تحقیق درباره ابعاد نظامی احتمالی گذشته برنامه هسته‌ای ایران بدهد.
در پایان اینکه ایران بر اساس معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای به طور دائمی از توسل به سلاح هسته‌ای منع شده است که این موضوع پایه و اساسی برای تلاشهای جامعه بین‌المللی برای اعمال فشار به ایران تامین و ایجاد کرده است.
در امتدادی که ایران اقدامات مورد نیاز برای اجرای این توافق را انجام می‌دهد، این کشور رفع تحریمهایی را که ما به خاطر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کردیم، دریافت خواهد کرد هم تحریمهای آمریکا و هم تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل. این رفع تحریمها مرحله به مرحله خواهد بود. ایران قبل از آنکه شروع به دریافت کاهش تحریمها کند، باید اقدامات هسته‌ای اصلی را کامل کند.
قبل از آنکه تحریمهای اضافه لغو شوند تحریمهایی از قبیل ۵ سال محدودیت تسلیحاتی و ۸ سال محدودیت در ارتباط با موشکهای بالستیک، ایران طی یک دهه آینده باید از مفاد توافق تبعیت کند.
همه اینها در یک قطعنامه یادآوری و تایید خواهد شد و اگر توافق را نقض کند همه این تحریمها دوباره بازخواهند گشت. در نتیجه یک انگیزه بسیار خوبی برای ایران وجود دارد که مفاد توافق را عمل کند و عواقب و نتایج بسیار واقعی برای نقض وجود دارد.
این توافق است و حمایت کامل جامعه بین‌المللی را دارد. کنگره اکنون فرصتی خواهد داشت تا جزئیات آن را بررسی کند و دولت من آمادگی دارد تا جلسات توجیهی گسترده درباره اینکه چگونه این مسیر رو به جلو برود، برگزار کند.
در حالی که مردم آمریکا و کنگره توافق را بررسی می‌کنند، مهم خواهد بود که گزینه جایگزین درنظر گرفته شود. در نظر بگیرید در جهان بدون این توافق چه اتفاقی می‌افتد. بدون این توافق هیچ سناریویی وجود ندارد که در آن جهان به ما برای تحریم ایران بپیوندد تا این کشور کاملا برنامه هسته‌ای خود را برچیند. ما در این باره که حکومت ایران تحت چنین فشاری تن با سازش دهد هیچ چیزی نمی‌دانیم و جهان از تلاش دائمی برای تحریم ایران به منظور تسلیم شدن حمایت نخواهد کرد.
ما تحریمها را برای رسیدن به راه‌حل مبتنی بر دیپلماتیک اعمال کردیم و این چیزی است که بدان رسیده‌ایم و این کار را انجام دادهایم. بدون این توافق هیچ محدودیتهای مورد توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود نخواهد داشت. ایران می‌تواند سانتریفیوژها بیشتر و بیشتری تولید، عملیاتی و آزمایش کند. راکتور قادر به تولید پلوتونیوم برای بمب هسته‌ای ایجاد کند و ما هیچ یکی از بازرسیهایی که به ما اجازه کشف برنامه هسته‌ای مخفیانه و محرمانه را بدهد، نخواهیم داشت.
به عبارت دیگر عدم توافق یعنی عدم محدودیت پایدار و طولانی مدت روی برنامه هسته‌ای ایران. چنین سناریویی این احتمال را بیشتر خواهد کرد که دیگر کشورهای منطقه احساس کنند مجبور به توسل به برنامه های هسته‌ای خودشان شوند که این تهدیدی برای مسابقه تسلیحاتی در بی ثبات ترین منطقه جهان است که این موضوع همچنین گزینه‌های کمتر و با تاثیر کمتر جهت جلوگیری ایران از نیل به سلاح هسته‌ای در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.
من برای ۶ سال فرمانده کل قوا و رئیس‌جمهور بوده‌ام. بسایر پیش آمده که من با تصمیماتی درباره اینکه آیا از توسل به نیروی نظامی استفاده بکنم یا نه، مواجه بوده‌ام. این بزرگترین تصمیمی است که هر رئیس‌جمهوری باید بگیرد.
بسیاری از مواقع من تصمیم به استفاده از نیروی نظامی گرفتم و من اگر به نفع منافع ملی ما باشد، هرگز درباره اینکه چنین کاری بکنم تردید به خود راه ندادم. من قویان معتقدم که منافع امنیت ملی ما اکنون به ممانعت از توسل ایران به سلاح هسته‌ای وابسته است که این یعنی در نبود راه‌حل دیپلماتیک نه من و نه رئیس‌جمهور آمریکا در آینده با این تصمیم که از بین اجازه دادن به ایران برای حصول به بمب هسته‌ای یا استفاده از ارتش مان برای متوقف کردن آن یکی را انتخاب کند، روبرو نخواهد شد. ساده بگویم عدم توافق یعنی احتمال بالاتر جنگ بیشتر در خاورمیانه. علاوه بر آن ما با آزمودن اینکه آیا این مشکل از راه مسالمت آمیز قابل حل است یا نه، چیزی را از دست نمی‌دهیم. اگر در بدترین سناریو ایران توافق را نقض کند، همان گزینه‌هایی که امروز برای من در دسترس است، برای هر رئیس‌جمهور آمریکا در آینده در دسترس خواهد بود.
من تردید ندارم که در ۱۰ یا ۱۵ سال آینده کسی که این سمت(ریاست جمهوری آمریکا) را دارد در یک موقعیت بسیار قویتری در برابر ایران که بسیار دورتر از سلاح است، خواهد بود؛ با توجه به بازرسیها و شفاف سازی که به ما اجازه نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران را می‌دهد.
وی در پایان این کنفرانس خبری که در کنار او جو بایدن هم حضور داشت، از تلاشهای وزیر خارجه خود تشکر کرد و گفت:«از تلاشهای جان کری به خاطر امن‌تر کردن کشور از طریق توسل به دیپلماسی اساسی و اصولی تشکر می‌کنم».
این توافق نشان می‌دهد که دیپلماسی آمریکا می‌تواند تغییر واقعی و معنادار ایجاد کند، تغییری که کشور ما و جهان را امن‌تر می‌کند. این توافق همچنین با سنت رهبری آمریکا هم همسو است. اکنون بیش از ۵۰ سال از زمانی که رئیس‌جمهور کندی در نزد مردم آمریکا گفته بود "بیایید هرگز از روی ترس مذاکره نکنید اما هرگز از مذاکره ترس نداشته باشید"، می‌گذرد. او درباره نیاز به صحبت کردن بین آمریکا و اتحاد شوروی حرف می‌زد؛ صحبتهایی که به تلاشها برای محدود کردن گسترش سلاحهای هسته‌ای منجر شد.
در آن روزها خطر جنگ هسته‌ای بین دو ابرقدرت بود. در عصر ما خطر آن است که سلاحهای هسته‌ای به کشورهای بیشتری به ویژه در خاورمیانه که بی ثبات ترین منطقه جهان ما است، گسترش یابد. امروز به خاطر آنکه آمریکا از یک موضع قدرت و اصولی مذاکره کرده،ما گسترش سلاحهای هسته‌ای را در این منطقه متوقف کرده‌ایم. به خاطر این توافق، جامعه بین‌المللی قادر خواهد بود تا درباره اینکه جمهوری اسلامی ایران بمب هسته‌ای نسازد، راستی آزمایی کند.
این توافق همه خطوط کلی که ما در فصل بهار به چارچوب آن رسیدیم را رعایت می‌کند. همه مسیرها به سلاح هسته‌ای مسدود شده و رژیم بازرسی و شفاف سازی ضروری برای راستی آزمایی برای این هدف برقرار خواهد بود. به خاطر این توافق ایران اورانیوم با غلظت بالا و پلوتونیوم در حد سلاح هسته‌ای تولید نخواهد کرد.
به خاطر این توافق، ایران دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده خود را حذف خواهد کرد؛ماشینهایی که برای تولید اورانیوم با غلظت بالا برای بمب ضروری است و انبار کردن آنها تحت نظارت همیشگی بین المللی قرار می‌گیرد. ایران طی یک دهه آینده از سانتریفیوژهای پیشرفته خود برای تولید اورانیوم غنی شده استفاده نخواهد کرد. ایران همچنین از ۹۸ درصد از زرادخانه اورانیوم غنی شده خلاص خواهد شد(کاهش خواهد داد).
ایران اکنون ذخایری دارد که می‌تواند تا ۱۰ بمب هسته‌ای بسازد. به خاطر این توافق ذخایر به حدی کاهش خواهد یافت که تنها برای تولید بخشی از یک بمب کافی است. محدودیت ذخایر برای ۱۵ سال ادامه خواهد داشت.
به خاطر این توافق ایران هسته رآکتورش در اراک را تعدیل خواهد کرد تا پلوتونیوم در حد سلاح هسته‌ای تولید نکند و ایران پذیرفته تا سوخت مصرف شده رآکتور را به خارج از کشور بفرستد. برای حداقل ۱۵ سال آینده ایران هیچ رآکتور آب سنگین جدیدی نخواهد ساخت.
به خاطر این توافق برای اولین بار در موضعی خواهیم بود تا همه این تعهدات را راستی آزمایی کنیم. این یعنی که این توافق بر اساس اعتماد نیست بلکه مبتنی بر راستی آزمایی است. بازرسان دسترسی ۲۴ ساعته در طول هفت روز هفته به تاسیسات هسته‌ای ایران دسترسی خواهند داشت. بازرسان به همه زنجیره تامین هسته‌ای ایران، معادن اورانیوم و کارخانه های تولید، تاسیسات فراوری و ماشین الات تولید سانتریفیوژ و تاسیسات ذخیره‌سازی دسترسی خواهند داشت.
این مساله تضمین خواهد داد که ایران قادر به انتقال و منحرف کردن مواد از تاسیسات شناخته شده به تاسیسات مخفیانه و محرمانه خواهد بود. برخی از این تدابیر شفافیت سازی برای ۲۵ سال برقرار خواهد ماند.
به خاطر این توافق بازرسان همچنین قادر به دسترسی به هر مکان مشکوک خواهند داشت. اگر بخواهم ساده بگویم یعنی سازمان مسئول بازرسیها یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر جا که ضروری باشد، دسترسی خواهد داشت. این ترتیباب دائمی است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به توافقی رسید تا به آن دسترسی مورد نیاز برای کامل کردن تحقیق درباره ابعاد نظامی احتمالی گذشته برنامه هسته‌ای ایران بدهد.
در پایان اینکه ایران بر اساس معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای به طور دائمی از توسل به سلاح هسته‌ای منع شده است که این موضوع پایه و اساسی برای تلاشهای جامعه بین‌المللی برای اعمال فشار به ایران تامین و ایجاد کرده است.
در امتدادی که ایران اقدامات مورد نیاز برای اجرای این توافق را انجام می‌دهد، این کشور رفع تحریمهایی را که ما به خاطر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کردیم، دریافت خواهد کرد هم تحریمهای آمریکا و هم تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل. این رفع تحریمها مرحله به مرحله خواهد بود. ایران قبل از آنکه شروع به دریافت کاهش تحریمها کند، باید اقدامات هسته‌ای اصلی را کامل کند.
قبل از آنکه تحریمهای اضافه لغو شوند تحریمهایی از قبیل ۵ سال محدودیت تسلیحاتی و ۸ سال محدودیت در ارتباط با موشکهای بالستیک، ایران طی یک دهه آینده باید از مفاد توافق تبعیت کند.
همه اینها در یک قطعنامه یادآوری و تایید خواهد شد و اگر توافق را نقض کند همه این تحریمها دوباره بازخواهند گشت. در نتیجه یک انگیزه بسیار خوبی برای ایران وجود دارد که مفاد توافق را عمل کند و عواقب و نتایج بسیار واقعی برای نقض وجود دارد.
این توافق است و حمایت کامل جامعه بین‌المللی را دارد. کنگره اکنون فرصتی خواهد داشت تا جزئیات آن را بررسی کند و دولت من آمادگی دارد تا جلسات توجیهی گسترده درباره اینکه چگونه این مسیر رو به جلو برود، برگزار کند.
در حالی که مردم آمریکا و کنگره توافق را بررسی می‌کنند، مهم خواهد بود که گزینه جایگزین درنظر گرفته شود. در نظر بگیرید در جهان بدون این توافق چه اتفاقی می‌افتد. بدون این توافق هیچ سناریویی وجود ندارد که در آن جهان به ما برای تحریم ایران بپیوندد تا این کشور کاملا برنامه هسته‌ای خود را برچیند. ما در این باره که حکومت ایران تحت چنین فشاری تن با سازش دهد هیچ چیزی نمی‌دانیم و جهان از تلاش دائمی برای تحریم ایران به منظور تسلیم شدن حمایت نخواهد کرد.
ما تحریمها را برای رسیدن به راه‌حل مبتنی بر دیپلماتیک اعمال کردیم و این چیزی است که بدان رسیده‌ایم و این کار را انجام دادهایم. بدون این توافق هیچ محدودیتهای مورد توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود نخواهد داشت. ایران می‌تواند سانتریفیوژها بیشتر و بیشتری تولید، عملیاتی و آزمایش کند. راکتور قادر به تولید پلوتونیوم برای بمب هسته‌ای ایجاد کند و ما هیچ یکی از بازرسیهایی که به ما اجازه کشف برنامه هسته‌ای مخفیانه و محرمانه را بدهد، نخواهیم داشت.
به عبارت دیگر عدم توافق یعنی عدم محدودیت پایدار و طولانی مدت روی برنامه هسته‌ای ایران. چنین سناریویی این احتمال را بیشتر خواهد کرد که دیگر کشورهای منطقه احساس کنند مجبور به توسل به برنامه های هسته‌ای خودشان شوند که این تهدیدی برای مسابقه تسلیحاتی در بی ثبات ترین منطقه جهان است که این موضوع همچنین گزینه‌های کمتر و با تاثیر کمتر جهت جلوگیری ایران از نیل به سلاح هسته‌ای در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.
من برای ۶ سال فرمانده کل قوا و رئیس‌جمهور بوده‌ام. بسایر پیش آمده که من با تصمیماتی درباره اینکه آیا از توسل به نیروی نظامی استفاده بکنم یا نه، مواجه بوده‌ام. این بزرگترین تصمیمی است که هر رئیس‌جمهوری باید بگیرد.
بسیاری از مواقع من تصمیم به استفاده از نیروی نظامی گرفتم و من اگر به نفع منافع ملی ما باشد، هرگز درباره اینکه چنین کاری بکنم تردید به خود راه ندادم. من قویان معتقدم که منافع امنیت ملی ما اکنون به ممانعت از توسل ایران به سلاح هسته‌ای وابسته است که این یعنی در نبود راه‌حل دیپلماتیک نه من و نه رئیس‌جمهور آمریکا در آینده با این تصمیم که از بین اجازه دادن به ایران برای حصول به بمب هسته‌ای یا استفاده از ارتش مان برای متوقف کردن آن یکی را انتخاب کند، روبرو نخواهد شد. ساده بگویم عدم توافق یعنی احتمال بالاتر جنگ بیشتر در خاورمیانه. علاوه بر آن ما با آزمودن اینکه آیا این مشکل از راه مسالمت آمیز قابل حل است یا نه، چیزی را از دست نمی‌دهیم. اگر در بدترین سناریو ایران توافق را نقض کند، همان گزینه‌هایی که امروز برای من در دسترس است، برای هر رئیس‌جمهور آمریکا در آینده در دسترس خواهد بود.
من تردید ندارم که در ۱۰ یا ۱۵ سال آینده کسی که این سمت(ریاست جمهوری آمریکا) را دارد در یک موقعیت بسیار قویتری در برابر ایران که بسیار دورتر از سلاح است، خواهد بود؛ با توجه به بازرسیها و شفاف سازی که به ما اجازه نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران را می‌دهد.
وی در پایان این کنفرانس خبری که در کنار او جو بایدن هم حضور داشت، از تلاشهای وزیر خارجه خود تشکر کرد و گفت:«از تلاشهای جان کری به خاطر امن‌تر کردن کشور از طریق توسل به دیپلماسی اساسی و اصولی تشکر می‌کنم».
